Przedrostki SI -

Przedrostki SI

Przedrostki SI

Opublikowane przez : Adam Żeberkiewicz

Przedrostki, wraz z podstawowymi i pochodnymi jednostkami miar, tworzą Międzynarodowy Układ Jednostek Miar SI. Przedrostki SI służą do określania jednostek wielokrotnych i podwielokrotnych. Jest ich obecnie 24, a każdy z nich ma swoją nazwę i symbol. Umożliwiają w prosty sposób wyrażenie dziesiętnego zwielokrotnienia lub dziesiętnego podziału jednostek miar, w przedziale od 1030 do 10−30. W zakresie do tysiąca i do jednej tysięcznej stopniowane są co 101 i 101, a w zakresie powyżej tysiąca i poniżej jednej tysięcznej co 103 i 10−3. Nazwy i symbole tych pierwszych mają tradycję historyczną, a pozostałych podlegają wspólnej zasadzie. Mianowicie, nazwy przedrostków jednostek wielokrotnych o czynniku większym od 103 kończą się na literę „a”, a symbolami ich są duże litery. Natomiast nazwy przedrostków jednostek podwielokrotnych o czynniku mniejszym od 10−3 kończą się na literę „o”, a symbolami ich są małe litery. Symbole przedrostków pisze się czcionką prostą tak, jak symbole jednostek, bez względu na to jakiego kroju czcionki użyto w tekście. Łączą się one z symbolami jednostek bez spacji pomiędzy symbolami przedrostków a symbolami jednostek. Wszystkie przedrostki w pełnym brzmieniu pisze się małą literą, z wyjątkiem przypadku, kiedy stoją one na początku zdania.

Krótka historia przedrostków SI

Oficjalnie przedrostki określające wielokrotne i podwielokrotne jednostki miar SI wprowadziła rezolucja 11. Generalnej Konferencji Miar uchwalona w 1960 roku wraz z wdrożeniem Międzynarodowego Układu Jednostek Miar SI:

Czynnik Nazwa Symbol Czynnik Nazwa Symbol
101 deka da 10−1 decy d
102 hekto h 10−2 centy c
103 kilo k 10−3 mili m
106 mega M 10−6 mikro m
109 giga G 10−9 nano n
1012 tera T 10−12 piko p

W roku 1964, w wyniku rezolucji 12. Generalnej Konferencji Miar, powyższa lista została powiększona o przedrostki: femto (czynnik 10−15) o symbolu f i atto (czynnik 10−18) o symbolu a. Następnie w roku 1975, na mocy rezolucji 15. Generalnej Konferencji Miar, dodano przedrostki: peta (czynnik 1015) o symbolu P i eksa (czynnik 1018) o symbolu E.

W roku 1991 rezolucja podjęta na 19. Generalnej Konferencji Miar rozszerzyła listę przedrostków o kolejne:

Czynnik Nazwa Symbol Czynnik Nazwa Symbol
1021 zetta Z

10-21

zepto z
1024 jotta Y

10−24

jokto y

Na mocy rezolucji 27. Generalnej Konferencji Miar w 2022 roku lista przedrostków została rozszerzona o następujące:

Czynnik Nazwa Symbol Czynnik Nazwa Symbol
1027 ronna R

10-27

ronto r
1030 quetta Q

10−30

quecto q

Uzasadnienie dla rozszerzenia listy przedrostków SI

W uzasadnieniu rezolucji 27. Generalnej Konferencji Miar możemy przeczytać, że decyzja ta:

  • wzmacnia zasadniczą rolę Międzynarodowego Układu Jednostek Miar SI w zapewnianiu odpowiedniej dokładności i porównywalności wykonywanych pomiarów niezbędnych w handlu międzynarodowym, produkcji, ochronie zdrowia i środowiska, badaniach klimatu oraz wszelkich badaniach naukowych,
  • pogłębia korzyści wynikające ze stosowania jednostek miar SI przez środowiska naukowe, które wykonują pomiary wielkości nieobjętych obecnym zakresem stosowanych przedrostków,
  • zaspokaja potrzeby nauki do wyrażania ilościowego informacji w postaci cyfrowej przy użyciu wielkości przekraczających rzędy 1024 i 10−24,
  • zapobiega przyjmowaniu nieoficjalnych nazw tych przedrostków w różnych dziedzinach.
do góry