Jak w Głównym Urzędzie Miar kasy badają... - Aktualności -

Aktualności

Jak w Głównym Urzędzie Miar kasy badają...

Autor : Sebastian Margalski
Opublikowane przez : Adam Żeberkiewicz

Rozmowa z prezesem GUM Radosławem Wiśniewskim o zakresie badań prowadzących do homologowania kas rejestrujących.

1. Jakie są zadania Głównego Urzędu Miar w obszarze kas rejestrujących?

System funkcjonowania kas rejestrujących ma na celu zapewnienie poprawnej i bezpiecznej rejestracji sprzedaży w celu obliczenia należnego od tej operacji podatku VAT. Jednym z elementów nadzoru, a zarazem elementem wsparcia systemu poboru podatków, jest certyfikacja kas rejestrujących przez Prezesa GUM. Na podstawie przeprowadzonych w Głównym Urzędzie Miar badań technicznych danego modelu kasy rejestrującej, Prezes GUM – w drodze decyzji administracyjnej – wydaje potwierdzenie spełnienia przez niego wymagań technicznych określonych w szczegółowych przepisach technicznych.
Potwierdzenie wydawane przez Prezesa GUM umożliwia wprowadzanie na rynek, czyli produkcję i sprzedaż określonego w nim modelu kasy rejestrującej, analogicznie jak dla zatwierdzenia typu w przypadku przyrządów pomiarowych. Umożliwienie stosowania w punkcie sprzedaży konkretnego egzemplarza kasy rejestrującej, zgodnego konstrukcyjnie i funkcjonalnie z modelem objętym decyzją Prezesa GUM, uwarunkowane jest dodatkowo koniecznością jego fiskalizacji i rejestracji we właściwym urzędzie skarbowym.

2. Jaki jest zakres badań kas rejestrujących w Głównym Urzędzie Miar?

Badania kas rejestrujących, prowadzone w Głównym Urzędzie Miar, mają na celu stwierdzenie, czy kasa rejestrująca spełnia wymagania określone w przepisach technicznych, tj. obowiązujących w danym czasie rozporządzeniach w sprawie kryteriów i warunków technicznych którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące ministra właściwego ds. gospodarki (Ministra Gospodarki, Ministra Przedsiębiorczości i Technologii) bądź ministra właściwego ds. finansów publicznych. Obowiązujące rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie wymagań, którym muszą odpowiadać najnowsze z kas wprowadzanych do użytkowania, tzw. kasy online, określa, że badania kasy wykonuje się w zakresie:
a) konstrukcji kasy,
b) bezpieczeństwa kasy, w szczególności obsługi sytuacji awaryjnych,
c) poprawności realizacji funkcji kasy dostępnych dla użytkownika,
d) protokołów komunikacyjnych kasy

Rozporządzenie to zawiera łącznie ponad 600 szczegółowych wymagań, z których każde jest sprawdzane w Głównym Urzędzie Miar w ściśle określony sposób.

3. Jak wygląda cały proces wydawania homologacji dla kas rejestrujących w Głównym Urzędzie Miar?

Tak naprawdę mówimy o wydawaniu decyzji potwierdzających, że kasy rejestrujące spełniają funkcje, kryteria i warunki techniczne określone dla kas; „homologacja” i „certyfikacja” to nazwy potoczne. Jak w każdym urzędzie, proces wydawania decyzji musi być oparty o zasady wynikające z kodeksu postępowania administracyjnego, ale zasadniczym elementem tego procesu są badania techniczne kas. Część administracyjna to konieczność. Staramy się, aby nie utrudniała znacząco samych badań.
Proces wydawania decyzji inicjowany jest złożeniem wniosku przez producenta bądź importera kasy rejestrującej. Wniosek oprócz niezbędnych dokumentów formalnych musi zawierać również załączniki obejmujące szczegółową dokumentację techniczną budowy i sposobu działania kasy rejestrującej. Do wniosku musi być również dołączona tzw. kasa wzorcowa wraz z współpracującymi z nią niezbędnymi urządzeniami. Bez tych elementów niemożliwe jest przeprowadzenie szczegółowych testów technicznych, mających na celu stwierdzenie poprawności jej konstrukcji i sposobu funkcjonowania. Po dostarczeniu wszystkich niezbędnych dokumentów i urządzeń przeprowadzane są badania techniczne. Na podstawie stwierdzonego zachowania kasy w poszczególnych przypadkach testowych, oceniane jest spełnienie każdego z określonych w przepisach wymagań. Ocena ta jest podstawą do wydania przez Prezesa GUM decyzji administracyjnej, umożliwiającej wprowadzenie kasy do obrotu i użytkowania.

Kasy rejestrujące testowane w Głównym Urzędzie Miar

4. Na czym więc polegają testy laboratoryjne kas w Głównym Urzędzie Miar?

Główny Urząd Miar posiada pracownię specjalizującą się w badaniach kas w ww. obszarach. W toku badań wykonywane są testy, zgodnie procedurą badań na rzeczywistych egzemplarzach kas, nie są to więc działania w domenie „papierowej”, czy stricte formalnej, jak mogłoby się to wydawać niektórym osobom nieznającym specyfiki działania Głównego Urzędu Miar w obszarze kas rejestrujących. Dzieląc całość badań na cztery wskazane powyżej obszary można w telegraficznym skrócie powiedzieć, że:

  • badania konstrukcji kasy pozwalają ocenić, czy zawiera ona wymagane elementy i moduły konstrukcyjne, czy pamięć fiskalna, a więc serce kasy oraz pozostałe elementy są prawidłowo zabezpieczone przed nieuprawnionym dostępem, a także czy najistotniejszy element tj. oprogramowanie kasy jest właściwie identyfikowane i zabezpieczone przed niekontrolowaną zmianą;
  • badania bezpieczeństwa kasy obejmują testy sprawdzające zachowanie kasy w sytuacjach awaryjnych (awaria zasilania, awaria pamięci, awaria mechanizmu drukującego, brak papieru w trakcie wydruku, zapełnienie pamięci itp.). A więc badamy tu poprawność rejestracji danych przez kasę, poprawność emitowanych dokumentów z kasy oraz niezmienność danych fiskalnych zarejestrowanych przez kasę, w najtrudniejszych momentach życia kasy, tj. w sytuacjach awaryjnych. Badania te obejmują również weryfikację elektronicznych, programowych i kryptograficznych mechanizmów zabezpieczeń danych przed przypadkowymi przekłamaniami i celowymi manipulacjami;
  • badania funkcji kasy dotyczą przede wszystkim prawidłowości obliczeniowej kwot obrotu oraz kwot podatku należnego, a także zawartości i zgodności dokumentów emitowanych przez kasę w toku symulowanego pełnego cyklu życia kasy, a więc od etapu przed fiskalizacją, poprzez fiskalizację, aż do rozliczenia i zamknięcia kasy;
  • badania protokołów komunikacyjnych kasy dotyczą natomiast interfejsów  wymiany danych pomiędzy kasą a środowiskiem zewnętrznym kasy, tj. interfejsów do współpracy kasy z urządzeniami zewnętrznymi na stanowisku sprzedaży, takimi jak wagi, skanery, terminale płatnicze itp. No i oczywiście, jak na kasy online przystało, badania w tym obszarze sprawdzają również wymianę danych pomiędzy kasą a centralnym repozytorium kas, tj. systemem informatycznym Ministerstwa Finansów.

5. Kiedy decyzja Prezesa GUM wydana dla kasy traci ważność?

Nowo wydana decyzja Prezesa GUM zachowuje ważność przez 5 lat dla tzw. kas online lub 4 lata dla kas, które uzyskały decyzję Prezesa GUM na podstawie rozporządzenia z 2013 roku. Dla kas starszych obowiązywały inne okresy ważności decyzji. Ważność decyzji warunkuje możliwość wprowadzania danego modelu kasy na rynek, w tym jej sprzedaży użytkownikowi końcowemu i fiskalizacji. Po wprowadzeniu danego egzemplarza kasy do użytkowania może on być stosowany do rejestracji transakcji do chwili jego „śmierci technicznej” niezależnie od ważności decyzji Prezesa GUM.

Należy pamiętać, że decyzja Prezesa GUM dotyczy modelu (typu) kasy rejestrującej, a nie konkretnego jej egzemplarza. Nadzór nad kasami znajdującymi się w użytkowaniu u podatników prowadzony jest przez organy administracji podatkowej, we współpracy z serwisantami. W przypadku podejrzenia, że do obrotu została wprowadzona kasa rejestrująca niezgodna z egzemplarzem zbadanym i przechowywanym w Głównym Urzędzie Miar i nie spełnia wymagań technicznych, Ustawa VAT stwarza możliwość cofnięcia decyzji wydanej przez Prezesa GUM oraz nałożenia sankcji na producenta. Działania te mogą odbyć się na podstawie opinii Prezesa GUM popartej badaniami technicznymi.

 

Dziękuję za rozmowę.

do góry